Leer je grenzen aan te geven!

Check in bij jezelf

Op een zonnige middag maakte ik een wandeling in de duinen van Noordwijk. In een deel van dit gebied mogen honden loslopen. Dat vind ik op zich prima, maar deze middag waren er vijf honden die aanstalten maakten om tegen mij op te springen. Ik ergerde me, omdat de eigenaren van de honden geen actie ondernamen om hun hond te corrigeren. Jaren geleden heb ik zelf een hondencursus gevolgd. Daar heb ik geleerd om mijn grens aan te geven door, met mijn handpalm naar beneden gericht, duidelijk ‘laag’ te zeggen, het signaal voor de hond dat hij niet tegen je op mag springen. Deze techniek heb ik toegepast en het werkte. Ook heb ik de baasjes aangesproken en gezegd dat ik begrijp dat het fijn is voor hun hond om los te lopen, maar dat ik wel verwacht zij zelf op hun honden letten.

Bang voor conflict

Ongevraagd opspringen is grensoverschrijdend gedrag. Als je niet duidelijk je grens aangeeft, krijgt de hond niet het signaal dat hij iets doet wat niet mag. Bij mensen werkt dit net zo. Als je gedrag toelaat dat je onacceptabel vindt, zeg je eigenlijk: ‘wat jij nu doet, vind ik oké’. Hiermee geef je een verwarrende boodschap af. De ander ervaart dan onbewust de ruimte om door te gaan met dat gedrag.

Veel werknemers hebben moeite met het aangeven van hun grenzen en voelen zich daardoor overbelast. Ze zijn bang voor een conflict. Ze tolereren door hun angst grensoverschrijdend gedrag van de ander.

Uit mijn coachpraktijk: Evert

Regelmatig coach ik werknemers die het lastig vinden om hun grenzen aan te voelen en aan te geven. Onlangs coachte ik Evert. Hij voelt zich overvraagd door zijn teamleden, met name door zijn collega Bas. Evert zegt: ‘De hele dag krijg ik problemen en vragen op me afgevuurd’ en ‘Bas spant de kroon, hij laat mij dingen doen die hij zelf hoort te doen.’

Het lijkt alsof Evert zijn werk laat bepalen door zijn teamleden, zo houd ik hem voor. Dit vindt hij confronterend en zegt: ‘Ik stel me op als Slachtoffer’. Evert deinst ervoor terug zijn teamleden af te wijzen en in een conflict te belanden. Hij hecht veel waarde aan erkenning en een prettige sfeer. Hij is gewend om het grensoverschrijdende gedrag van zijn collega’s goed te praten: ‘Hij zal het wel druk hebben’, ‘Ze bedoelt het niet verkeerd’ of ‘Zo erg is het nou ook weer niet, ik kan dit best aan’. Daardoor laat hij over zich heen lopen. Hij realiseert zich niet dat Bas en zijn collega’s hierdoor niet te weten komen dat hij er veel last van heeft dat zij onterecht taken naar hem toe schuiven.

Inchecken bij jezelf

Om anderen te laten weten waar jouw grenzen liggen, moet je eerst zelf je eigen grenzen aan kunnen voelen. Als je denkt en voelt voor anderen, merk je niet wanneer de ander jouw grens overschrijdt. Je bent dan niet ingecheckt bij jezelf. Inchecken bij jezelf is een voorwaarde om contact met je teamleden te kunnen maken. Maar hoe doe je dat?

De eerste stap om in te checken bij jezelf is na te gaan wanneer je met je aandacht naar de ander gaat. Als je dit bij jezelf opmerkt, kun je de regie in handen nemen door de 3A’s toe te passen: Aarden, Ademen en Awareness. Breng de aandacht bij jezelf in het hier-en-nu door je voeten stevig op de grond te zetten, maak contact met je binnenwereld door diep in en uit te ademen en ervaar vervolgens wat er bij jou van binnen gebeurt. Wat denk je? Wat voel je? Maak deze gewaarwordingen in kleine stapjes kenbaar bij je teamleden, en betrek daar eventueel je leidinggevende bij. 

Sjoemelen op de grens

Als medewerker en leidinggevende speel je allebei een belangrijke rol in het omgaan met grenzen. Zorg ervoor dat je over en weer duidelijk bent naar elkaar over het gedrag dat je wel en niet accepteert. Hiervoor kun je in je team gedragsregels opstellen. Doe je dat niet, dan is de kans groot dat je over elkaar heen walst. Je gaat sjoemelen op de grens. Als je de deur op een kiertje zet, staat deze voordat je het weet wagenwijd open. Op den duur raakt geven en nemen uit balans. En dat gaat wringen in de werkrelatie.